Rijkstraineeship procedure: Ervaringen & Tips - Persoonlijke financiën, studie en loopbaan (2023)

Ik zie elk jaar een topic verschijnen over het Rijkstraineeship waarbij mensen veel vragen hebben over hoe de procedure in elkaar zit. Vorig jaar heb ik deze procedure volledig doorlopen en, aangezien de aankomende periode de sollicitaties weer starten, leek het mij handig om mijn ervaringen hier te delen.

De selectieprocedure van het Rijkstraineeship bestaat uit een aantal onderdelen:
- Een competentie- en persoonlijkheidstest
- Individueel interview op ministerie
- Gesprekken met ambtenaren op het ministerie

1. Competentie- en persoonlijkheidstest
In de eerste stap maak je een profiel aan op de website van het rijkstraineeship. Dit profiel vul je in met alle informatie over jezelf zoals persoonsgegevens, opleidingen en ervaringen. Daarnaast wordt je geacht een motivatiebrief te schrijven. Maatschappelijke betrokkenheid is binnen de sollicitatieprocedure uiterst belangrijk. Zorg er dus voor dat je deze aspecten goed uitlicht.

Naast basisinformatie wordt je ook geacht een competentietest te maken die je competentie niet meet en een persoonlijkheidstest die je persoonlijkheid niet weerspiegelt. Dit komt voornamelijk omdat uit onderzoek blijkt dat deze testen uiterst ongeschikt zijn voor het daadwerkelijk meten van je intelligentie en persoonlijkheid. Ondanks deze tegenstrijdigheden wordt je toch streng beoordeeld op de resultaten hiervan. Scoor je niet boven het gemiddelde, dan stopt de sollicitatieprocedure direct.
Er zijn echter een paar manieren waardoor je deze tests makkelijk kunt manipuleren. De Capaciteitentest is simpelweg te oefenen, en wanneer je genoeg oefeningen maakt kom je er al vrij snel achter dat je telkens dezelfde vragen tegen komt. Echter, kosten de oefentests die je op internet kunt vinden best veel geld. De capaciteitentest meet dan ook niet per se je intelligentie, maar in hoeverre jij in staat of bereid bent om geld neer te leggen om een voorsprong te krijgen op de rest.
Na lang zoeken heb ik wel een site gevonden waar je gratis oefenopgaven kunt maken, al dan niet van een lagere kwaliteit:
https://assess.ly/nl/

Zorg er vooral voor dat je de gedachtegang achter sommige tests goed begrijpt. Zelf was ik niet zo goed in de diagrammen omdat ik simpelweg niet snapte naar wat voor verhouding tussen verschillende woorden gevraagd werd. Zodra ik dit door kreeg was ik hier ineens uitmuntend in. Zorg er dus voor dat je genoeg oefeningen maakt voordat je de daadwerkelijke competentietesten in je dossier maakt.

Naast een competentietest zijn er ook assessments over je persoonlijkheid en drijfveren. Net als de competentietest schiet deze assessment uitermate tekort in interne validiteit. Je moet vragen beantwoorden over je eigen persoonlijkheid en ook deze zijn makkelijk te manipuleren. Het rijkstraineeship is op zoek naar mensen die zelfstandig zijn en goed kunnen samenwerken dus als je een vraag krijgt of je hier goed in bent moet je natuurlijk niet invullen dat je dit niet bent.

Op basis van de resultaten van deze tests wordt een volledig verslag gegenereerd over jou intelligentie, persoonlijkheid, competenties en drijfveren. Geen van deze resultaten zeggen ook echt iets over jezelf. Laat je je dus ook niet afschrikken wanneer dit resultaat tegenvalt.

Als laatste moet je ook nog wat gedragsvoorbeelden maken. Dit zijn Casussen waarin je jou zelfontwikkeling, flexibiliteit en resultaatgerichtheid uit moet lichten.

2. Individueel interview op ministerie
Aan de hand van je persoonlijke dossier wordt je wel of niet uitgenodigd voor een interview op een van de ministeries. Voor mij was dit het geval en werd uitgenodigd voor het ministerie van economische zaken. Ik kon mij alleen moeilijk voorstellen hoe dit interview precies in elkaar zou zitten.

Ik ging zelf al het nieuws lezen over de huidige stand van de economie, monetair beleid, wetgeving en organisatie binnen het ministerie van economische zaken zodat ik optimaal voorbereid was. Over dit soort dingen wordt werkelijk niets gevraagd. Binnen het interview wordt niet gekeken naar jouw kennis over het werk binnen het ministerie en of jij wel bevoegd genoeg bent over de onderwerpen om het werk te kunnen doen dat binnen het ministerie gedaan wordt. Er wordt veel meer gekeken naar wat voor persoon jij zelf bent.

Het interview wordt gevoerd door 3 personen, 2 medewerkers van het ministerie en 1 psycholoog die een volledig verslag over jou opgesteld op basis van een gesprek van 20 minuten. Dit verslag staat vol met bevindingen over jou persoonlijkheid en competenties en er wordt onder andere een score gegeven van 1 tot 4 aan de volgende aspecten: Samenwerken, stressbestendigheid, inlevingsvermogen, onafhankelijkheid, zelfontwikkeling, eindscore competenties en een geschiktheids score. Daarnaast wordt er een volledig verslag geschreven over je kwaliteiten, ontwikkeltips, ontwikkelpunten en bijzonderheden.

Wat je ook doet, ben binnen dit interview vooral NIET jezelf. Alles wat je zegt kan tegen je gebruikt worden. De keuze of je door aangenomen wordt, wordt genomen op basis van het rapport dat de psycholoog opstelt. Dit rapport wordt op zijn beurt geformuleerd op basis van alle informatie die jij vrijgeeft in het interview. Ga dus absoluut niet zeggen dat je vaak dingen uitstelt, dat je geen teamspeler bent of dat je niet in staat bent om een hoge werkdruk aan te kunnen. Verberg of verdraai desnoods wat dingen om beter voor de dag te komen. Het interview is ontzettend sturend en het is heel duidelijk dat de interviewers op zoek naar naar bepaalde “antwoorden”. Sommige antwoorden zijn dus wel degelijk fout en sommige goed.

Het is natuurlijk nogal vreemd dat er een rapport over jou volledige persoonlijkheid op basis van een gesprek dat zo kort is. Dit interview was naar mijn ervaring dan ook het vreemdste onderdeel uit de hele procedure. Na nader onderzoek blijkt het ook tegen te gaan op de richtlijnen die binnen de psychologische wetenschap aangehouden wordt. Zo moet er in een assessmentgesprek altijd een tweede psycholoog aanwezig zijn als controle en dat is hierbij absoluut niet het geval.

Binnen het dossier it een e-learning programma voor “geloofwaardig soliciteren” en deze is voor mij wel degelijk van pas gekomen. Zorg dus dat je deze goed doorneemt.

3. Gesprekken met ambtenaren op het ministerie
Het laatste onderdeel bestaat uit speeddates met ambtenaren van het ministerie zelf. Ik heb dit onderdeel ervaren als het leukste in de hele rijkstrainee procedure. In principe heb je om de 10 minuten gewoon een vrij open gesprek met ambtenaren op het ministerie. Ben hier vooral WEL jezelf. Mensen op het ministerie willen vooral iemand hebben die ze in de koffiekamer tegen willen komen. Hou dus een open houden aan, ben geïnteresseerd en vertel met passie over alles dat je te bieden hebt.
In tegendeel tot het voorgaande interview gaan deze gesprekken over het werk zelf en wat je zoal kunt verwachten van werken op een ministerie. De ambtenaren op het ministeries lijken wel degelijk in je geïnteresseerd en de speeddates is dan ook niet iets om je druk over te maken.

Nadat je alle stappen doorlopen hebt hoor je, meestal binnen twee weken, of je een aanbod krijgt om rijkstrainee te worden. Je wordt ook gebeld als je het niet geworden bent.

Diversiteitsbeleid
Als laatste nog een kleine voetnoot. Sinds kort hanteert de rijksoverheid een diversiteitsbeleid waarin al het aangenomen personeel perfect de verhoudingen in de maatschappij moet weerspiegelen, ongeacht de verhouding van het aantal geschikte personen in de selectieprocedure. Dat betekend dus 50/50 man vrouw verhouding en zoveel mogelijk mensen met een migratieachtergrond. Echter, worden de opleidingen waar voorkeur naar is (Economie, ICT, Beta-studies) voornamelijk gedaan door mannen en is de verhouding op de meeste universiteiten op migratieachtergrond niet bepaald divers.
Ben je dus blank en toevallig ook nog eens man? Dan sta je bij voorbaat al 10 punten achter. Daarmee zeg ik niet dat solliciteren bij voorbaat zinloos is, maar je je wel bewust moet zijn van deze achterstand. Competenties zijn niet het enige dat belangrijk is in deze procedure, je achtergrond telt wel degelijk mee.
Voor meer informatie, zie de volgende link:
https://www.werkenvoorned...kernboodschap-diversiteit